Những yếu tố “ăn mòn” sự tự tin của bạn

ThaiHaBooks-Trong thâm tâm, ta luôn tin rằng nếu mình có thể tự tin và thoải mái thể hiện chính mình, thế giới hẳn sẽ nằm gọn trong tay ta… ta có thể làm bất kỳ điều gì… bầu trời sẽ chẳng còn giới hạn nào nữa. Nhưng bởi thiếu tự tin, nên ta chẳng làm gì. Do đó, ta lặng lẽ ngồi đó và để mặc những người tự tin vượt qua mình, chinh phục thế giới và chạm tới bầu trời kia.

Vì vậy mà nếu có cây đũa thần và thay đổi điều gì đó về chính mình thì “tự tin” là điều được nghe thấy nhiều nhất! Để bắt tay vào việc bồi đắp sự tự tin bạn cần nhận thức những yếu tố tác động tiêu cực đến sự tự tin của bạn sau đây nhé. Bằng việc này sẽ giúp bạn định hướng được rõ ràng và trong những trường hợp khác điều đó sẽ liên quan đến phong cách sống của bạn, bạn cần đánh giá xem phải làm gì để giải quyết vấn đền này.

1. Coi tự tin như một mục tiêu

Bạn hãy nhớ rằng trọng tâm của bạn là chính con người bạn và việc khích lệ bản thân tập trung vào quá trình thực hiện từng bước thứ bạn muốn.

Mục tiêu của bạn là điều gì đó chứ không phải là sự tự tin. Đó có thể là tìm kiếm một mối quan hệ mới, tìm kiếm một việc làm mới, hay tìm kiếm những người bạn mới. Nếu bạn vẫn đang nghĩ rằng: “Tôi không đủ tự tin để tìm kiếm người yêu/công việc/ những người bạn mới” và hy vọng có thể lật ngược tình thế và nói: “Tôi muốn đủ tự tin để tìm kiếm người yêu/công việc/những người bạn mới”, thì tất cả những gì bạn đang làm chỉ là củng cố thêm niềm tin vào sự thiếu tự tin của bạn.

Nhà tâm lý học kiêm bác sĩ trị liệu Niki Flacks nhấn mạnh rằng nếu coi sự tự tin là mục tiêu, thì những gì bao quanh mục tiêu này chỉ là sự tiêu cực:  bạn vẫn không thấy tự tin. Mấu chốt là bạn phải hành động. Để có một công việc mới, bạn có thể đặt ra mục tiêu hằng tuần cho chính mình như: xin việc và/hay học thêm những kỹ năng mới. Để có những người bạn mới, bạn có thể tham gia các khóa học buổi tối về những chủ đề bạn ưa thích hay gia nhập một nhóm chuyên tạo dựng các mối quan hệ. Hãy cứ hành động.

Hãy bỏ ngay việc coi tự tin là mục tiêu hướng tới.

 2. Luôn suy nghĩ tiêu cực

Đây là lúc bạn cần quay lại và lắng nghe mọi thứ trong não bộ của bạn. Nếu đó là một dòng chảy tiêu cực không ngừng nghỉ, nó sẽ giống như hàng  rào bao quanh bộ não của bạn: bạn không thể dọn dẹp đống cỏ dại mọc tràn lan quanh bụi cây mâm xôi trừ khi bạn gỡ bỏ hàng rào và vào trong  đó để làm vườn. Thật không may, niềm tin và quá  trình tư duy của chúng ta có thể là những yếu tố  lớn nhất đánh cắp sự tự tin. Nó cũng giống như  việc bạn phải đạp một chiếc xe đã mất pê-đan lên dốc. Bạn không bao giờ có đủ lực để đạp tiếp và  luôn có cảm giác trôi ngược trở lại.

1. Những người thích chỉ đạo bạn phải tự tin như thế nào.

Bạn có lý do chính đáng khi cảm thấy sợ hãi những người cứ luôn nói bạn phải tự tin lên, hay tệ hơn là những người nghĩ rằng cần chỉ đạo bạn phải tự tin theo bất kỳ cách nào. Thật không may khi bạn phải thường xuyên ở gần những người như vậy. Trong trường hợp đó, bạn có thể phải đánh giá lại mức độ hữu ích trong lời nói của người bạn đó.

“Một trong những điều ngu ngốc nhất bạn có thể nói với người khác chính là: tự tin lên, nghĩ tự tin lên nào. Lắng nghe những lời như vậy cũng chẳng giúp ích được gì. Tất cả những gì nó mang lại chỉ là khiến bạn thấy tệ hơn, bởi bạn chẳng thể vực dậy ý chí của bản thân để cảm thấy tự tin hơn. Và bạn sẽ thấy có điều gì đó sai sai với mình. Chúng ta không thể học hỏi được điều gì từ ai đó chỉ biết nói với chúng ta nên cảm nhận mọi việc như thế nào.” – Niki Flacks, chuyên gia khai vấn diễn xuất, nhà tâm lý học, bác sĩ trị liệu

Những người đang trải qua tình trạng thất nghiệp dài hạn vừa lặng lẽ chờ đợi để được quay lại làm việc vừa cảm thấy những kỹ năng của mình đang dần lạc hậu. Còn với những người đang phải đứng trước nguy cơ bị sa thải nữa, một số chương trình đào tạo, mỉa may thay, lại có kết quả tương tự như việc nói với các ứng viên trong buổi phỏng vấn hãy tự tin lên. Đó là bởi sự tự tin đó không bắt nguồn từ trong thâm tâm. Chuyên gia khai vấn sự tự tin Annie Ashdown cho rằng các phương pháp giúp củng cố sự tự tin theo kiểu hời hợt sẽ không giúp ích được gì cho những người đang thất nghiệp hay những ai vừa bị sa thải. “Nói với ai đó hãy tỏ ra tự tin trong buổi phỏng vấn xin việc dù họ đang cảm thấy bản thân thật tệ là một việc làm hoàn toàn vô nghĩa. Thay đổi phải đến từ bên trong.”

1. Những lời khẳng định tích cực

Bạn có thể thấy sửng sốt khi đọc được rằng những lời khẳng định tích cực có thể đánh cắp sự tự tin của bạn. Điều này nghe có vẻ mâu thuẫn khi chúng tôi đã nói trong các chương trước rằng cần tránh xa tư duy tiêu cực và những người có tư duy tiêu cực. Chúng ta đều cho rằng những lời khẳng định tích cực có thể thật tuyệt vời. Nhưng không phải là lúc này, khi bạn đang cần bồi đắp sự tự tin. Chắc hẳn bạn đã từng thử làm điều này và chính bạn cũng hiểu sai lý do tại sao việc bạn tự nói với chính mình hãy tự tin lên lại không có tác dụng. Đúng vậy, việc không có nhiều điều mắt thấy tai nghe, không có các danh mục những điều mơ ước, không giả vờ trở nên hoàn hảo sẽ là cách hữu hiệu để bạn cải thiện sự tự tin của mình.

Các nhà tâm lý học đều chê trách những phương pháp này bằng những lý do rất thuyết phục. Không có bằng chứng khoa học nào chứng minh những điều đó. Nghiên cứu công phu nhất do nhà tâm lý học được trọng vọng nhất, Tiến sĩ Roy Baumeister, thực hiện đã cho thấy khi bạn cố gắng xây dựng sự tự tin, kết quả thu được có thể không chính xác so với thực tế, không tạo ra được những thành quả tốt hơn.

Không phải vậy. Việc lặp đi lặp lại câu nói “Mình tự tin mà” cũng không tạo ra chút khác biệt nào. Nó không thể giải quyết được vấn đề của sự tự tin.

 “Tất cả các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có lòng tự trọng cao thường sử dụng những lời khẳng định tích cực để nâng thêm sự tự trọng của bản thân. Nhưng với những ai có  lòng tự trọng thấp hơn, thì những lời khẳng định  tích cực này sẽ gây ra tác động ngược lại. Lòng tự  trọng của họ thậm chí còn giảm đi nhanh hơn.” Tiến sĩ Ilona Boniwell, nhà tâm lý học tích cực

1. Ra vẻ tự tin

Có thể bạn sẽ phải nghe đi nghe lại điệp khúc “Cứ giả vờ có điều đó đến chừng nào bạn thực sự có”. Đối với một số người, đây là cách dễ dàng và thậm chí còn là cách được ưa chuộng hơn để củng cố các kỹ năng thực sự. Mỉa mai thay, những người quá tự tin có thể chỉ là đang giả vờ tự tin vì họ chẳng hề quan tâm tới việc đó, chứ không liên quan đến vấn đề năng lực hay tự cao. Tuy nhiên, việc cố tỏ ra tự tin trong khi bản thân vốn kém tự tin có thể mang lại hậu quả cực kỳ đáng sợ.

Giả vờ tự tin sẽ gây ra rất nhiều áp lực cho cơ thể, nên hẳn bạn sẽ không muốn đặt bản thân vào tình thế đó bằng bất cứ giá nào. Xét về mặt y học, đó là khi nhịp tim tăng cao, kéo theo lượng axít trong cơ thể tăng theo, hệ tiêu hóa và đường ruột cũng phải vận động nhiều hơn.

Hãy cố gắng đến chừng nào bạn có được điều đó.

1. Kiệt sức

Hãy tránh tất cả những thứ khiến bạn chạm ngưỡng mỏi mệt và không còn có thể hành động được nữa. Buldeo cảnh báo rằng khi cơ thể thấy kiệt quệ thì trí lực cũng sẽ suy yếu theo. Khi não bộ đã đình trệ, nó sẽ dần trở nên rệu rã. Nghĩa là tâm trí bạn sẽ không chịu tiếp thu thêm những kỹ năng mới để bạn có thể làm chủ được những tình huống mới và trở nên tự tin. Nếu bạn là một con nghiện công việc và không chấp nhận việc mình đang kiệt sức, hãy lưu ý tới “cơn đói” glucose hay năng lượng mà cơ thể đang kêu gào đòi bổ sung để não có thể đưa ra được mệnh lệnh cho các chức năng của cơ thể.

1. Cuộc sống thành thị hiện đại

Cuộc sống thành thị hiện đại dường như luôn hấp dẫn theo nhiều cách nhưng nó cũng có những tác động đáng ngạc nhiên lên sự tự tin tiềm ẩn bên trong. Khi ngày qua ngày bạn liên tục chạy theo guồng quay trao đổi, làm việc suốt nhiều giờ, gù lưng trước màn hình máy tính, chẳng thiết tha gì đến mùa đông lạnh lẽo và đằng đẵng trong bạn, cơ thể và tâm trí bạn đã quen với môi trường khách quan. Nếu bạn đang còn bỡ ngỡ với một thành phố và vẫn đang đi tìm con đường cho chính mình, đa phần các liên hệ xã hội của bạn có thể nằm trên mạng. Hay bạn có thể làm việc nhiều giờ liền và không có cả thời gian để gặp gỡ bạn bè. Thêm vào đó, vào những dịp cuối tuần, khi bạn cảm thấy rệu rã, việc ra ngoài gặp gỡ bạn bè đã quen thân ở phía bên kia thành phố có thể là việc làm không tưởng. Xu hướng thường là bạn sẽ quen dần với cách sống đó, thậm chí không nhận thức được điều đó có ảnh hưởng như thế nào đối với bản thân, đặc biệt là khi chúng ta thấy hài lòng với công việc đang làm và tận hưởng những lợi ích khác khi được sống tại thành phố đó – như các cơ hội liên quan đến văn hóa và giáo dục. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải nhận thức được cuộc sống thành thị có thể ảnh hưởng đến chúng ta ra sao.

“Chúng ta cứ u mê trong môi trường thành thị. Chúng ta chỉ nhìn vào vỉa hè rồi lòng đường. Chúng ta không tỉnh táo và sẵn sàng. Chúng ta đóng chặt chính mình và bước vào bong bóng của bản thân.” – Patsy Rodenburg, OBE, chuyên gia khai vấn kỹ năng lãnh đạo và thanh nhạc

Bước vào bong bóng của bản thân có thể sẽ giúp bạn thấy yên tâm trong phút chốc nhưng cảm giác đó không thể duy trì mãi. Nếu nhìn chằm chằm vào điện thoại và không nhận thức được con người và cảnh vật xung quanh thì bạn sẽ mất khả năng kết nối không chỉ với những gì quanh bạn mà còn với chính bản thân bạn. Đó là một chu trình khủng khiếp bởi kỹ năng xã hội trước tiên là kỹ năng hình thành kết nối. Thiếu kỹ năng xã hội trong môi trường thành thị về cơ bản là việc thiếu người để thực hiện kết nối. Theo Rodenburg diễn giải, thiếu kỹ năng xã hội sẽ đánh cắp sự tự tin của chúng ta ở mức độ sâu hơn: Chúng ta cảm thấy không được bảo vệ, không an toàn và yên tâm. “Nếu chúng ta sát cánh bên nhau, chúng ta sẽ thấy an toàn hơn. Bạn khó có thể vi phạm pháp luật để chống lại ai đó mà bạn biết.”

Để củng cố sự tự tin đích thực, bạn cần hiểu rõ con người thực của mình và phải kết nối được với con người thực đó. Và con người thực của bạn không nằm trên vỉa hè hay bên trong chiếc điện thoại.

1. Giậm chân tại chỗ

Việc luôn do dự trong cuộc sống và cứ mãi giậm chân trong vùng an toàn của những gì đã quá thân thuộc như các mối quan hệ, gia đình, công việc và bạn bè, cũng khiến chúng ta giậm chân cả trong tư duy. Hãy nghĩ về việc bạn sẽ cảm thấy nhàm chán ra sao với quy trình công việc lặp đi lặp lại, phấn khích như thế nào khi nghĩ đến chuyến bay trong kỳ nghỉ. Thay đổi thói quen sẽ giúp chúng ta nhớ ra mình là ai và mình muốn gì trong cuộc sống này. Hãy nghĩ về kỳ nghỉ thư giãn và sự thoải mái khi đấu tranh để tạo ra những thay đổi trong cuộc sống, từ những việc nhỏ nhặt như ăn nhiều đồ có lợi cho sức khỏe hơn hay những việc lớn lao như chuyển chỗ ở.

Tuy nhiên, sự giậm chân tại chỗ lại giống như đường hầm dài tăm tối. Bạn không thể nhìn thấy đường ra. Điều đầu tiên giúp bạn nhận biết là bạn thấy bế tắc mà không thể đổ lỗi cho ai hay cho bất kỳ tình huống nào. Bạn khó có thể cảm nhận được cảm giác này mà không thêm vào những suy nghĩ tiêu cực. Đừng trông chờ vào việc bạn có thể thực hiện những thay đổi quan trọng ngay lập tức. Hãy thoải mái với chính mình đi.

Những thay đổi nhỏ như lựa chọn kế hoạch khác cho bữa trưa hay về nhà theo đường khác cũng giúp bạn tạo tâm thế sẵn sàng cho sự thay đổi lớn hơn. Bạn nhận ra những lựa chọn mới mẻ nho nhỏ sẽ dần dẫn đến nhiều thay đổi nhỏ khác.

“Nếu có việc gì đó không hiệu quả, hãy thử những việc khác rồi lại thay đổi tiếp. Hãy linh hoạt hơn và tạo ra những thay đổi tạm thời.” Dawn Breslin

– Trích: 15 yếu tố đánh cắp sự tự tin của bạn, Real Confidence