SÁCH Ở ĐÂU TRONG DÒNG CHẢY CHUYỂN ĐỔI SỐ?

Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của thời đại, vậy ngành xuất bản nói chung và sách nói riêng sẽ ở đâu trong dòng chảy này? Chúng ta cùng trao đổi với Ông Lưu Sĩ Dương – Giám đốc Kinh doanh của Thái Hà Books để hiểu thêm thông tin về những ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực xuất bản.

Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của thời đại. Thái Hà Books đã có những hướng đi thế nào để thích ứng với xu thế này?

Trên thị trường xuất bản Việt Nam chúng ta cũng đã quen thuộc với sách giấy, sách in. Cùng với sự phát triển của internet và công nghệ chúng ta lại được tiếp cận với sách điện tử Ebook. Tiếp theo đó, xuất hiện podcast và sách nói. Tất cả đã xuất hiện tại Việt Nam từ hơn chục năm trước. Công ty sách Thái Hà tham gia ngay từ đầu và chúng tôi đã có 1 team chuyên tâm về kinh tế số bao gồm cả sách điện tử podcast và sách nói. Tuy nhiên phải tới năm ngoái 2020, sách nói audio book mới bắt đầu có những bước phát triển mạnh mẽ. Nhất là trong đại dịch Covid, khi chúng ta bị cách ly, sách giấy không thể in được, mà nếu có in cùng không lưu thông được. Chớp cơ hội này sách nói chiếm ngay thị phần cho mình trong ngành xuất bản. Chính lúc này, khi chỉ ở trong nhà, muốn mua sách giấy đọc cũng chẳng được, thì sách nói đã thực sự trở thành bước đột phá để tiếp cận với độc giả một cách vừa nhanh, vừa dễ, vừa hiệu quả.

Audiobook là dạng sách âm thanh được truyền tải nội dung qua giọng đọc của con người. Điều này cách đây cả chục năm thế giới đã nhận ra và tận dụng. Ở Thái Hà Books, hàng năm chúng tôi đều có các đoàn tham dự các hội sách lớn trên thế giới như Frankfurt, London, Bắc Kinh, Bologna, Tokyo, Jakarta, Istanbul, Doha, …và thấy rất rõ sự phát triển. Theo kết quả một cuộc khảo sát của APA (Hiệp hội các nhà xuất bản âm thanh – Audio Publishers Association) công bố vào năm ngoái thì audiobook đã có 7 năm liên tiếp tăng trưởng ở mức 2 con số. Những năm đầu chúng tôi tìm hướng đi cho sách điện tử nhưng thực sự thị trường còn rất nhỏ. Tuy nhiên chúng tôi tin rằng Việt Nam không thể nằm ngoài dòng chảy về sự phát triển của thế giới. Thêm nữa, Việt Nam có hơn 95 triệu dân trong đó hơn 65 triệu người sử dụng internet và tỷ lệ sử dụng smartphone là rất lớn, sự thay đổi thói quen từ đọc sang nghe hay xem, tính tiện lợi của sách điện tử, sự tham gia sân chơi sách điện tử của giới công nghệ … Nhận thấy rất nhiều yếu tố hỗ trợ cho sự phát triển sách điện tử chúng tôi đánh giá và nhận định đây là thời điểm để đẩy mạnh và đầu tư nghiêm túc vào sách điện tử.

Tại sao Thái Hà Books chọn Fonos là đối tác chiến lược?

Những năm gần đây, chúng tôi đã nhận được rất nhiều lời đề nghị hợp tác của các đơn vị làm về audiobook và sau nhiều buổi họp trao đổi cùng các đối tác, chúng tôi quyết định chọn Fonos là đối tác chiến lược. Nói thật luôn, có lẽ Thái Hà Books là đối tác đầu tiên nhận lời hợp tác với Fonos từ năm 2020.

Trong những ngày đầu làm việc, chúng tôi thấy Fonos là đối tác có sự đầu tư bài bản, chuyên nghiệp. Đây là công ty có người đồng sáng lập là người Áo, có phong cách làm việc chuẩn hóa, rõ ràng, minh bạch. Fonos làm việc khá chi tiết, cụ thể và có những bước đi quan trọng ban đầu đúng với chiến lược của Thái Hà Books như: ký kết và sở hữu bản quyền sách nói với tác giả, các nhà xuất bản, đầu tư chuyên nghiệp vào các giọng đọc, phòng thu,…

Chúng tôi cũng rất quan tâm đến chất lượng âm thanh. Fonos đã giúp người đọc nghe được nội dung âm thanh chất lượng cao mang tính giáo dục, giải trí và truyền cảm hứng mọi lúc mọi nơi: trên xe bus, trên tàu, trên xe hơi, xe máy, khi tập thể dục, trong khi dọn dẹp hoặc nấu ăn tại nhà, hoặc thậm chí ngay khi đang nằm trên giường. Fonos cũng rất chú trọng trong việc lựa chọn giọng đọc sao cho phù hợp với từng thể loại sách, vùng miền, …

Bản quyền của sách điện tử là vấn đề nhức nhối bao nhiêu năm nay đối với ngành xuất bản. Vì vậy khi Fonos cam kết thực hiện nghiêm túc về bản quyền và chung tay xử lý sách lậu trên internet chúng tôi rất tin tưởng và muốn hợp tác. Với sự phát triển các nền tảng công nghệ như hiện nay, cách làm của Fonos giúp hạn chế đi rất nhiều khả năng bị ăn cắp. Ngay từ khi bắt đầu hợp tác từ 2020, hai bên bắt tay “dọn dẹp” hàng trăm đầu sách lậu trên các kênh youtube, website trôi nổi trên internet mà không có bản quyền. Với việc làm mạnh tay như vậy đang giúp bản quyền của sách điện tử được “sạch” hơn.

Trong kinh doanh thì không thể thiếu được sự đối soát và minh bạch giữa hai bên. Ở điểm này thì hai bên hoàn toàn tin tưởng lẫn nhau.

Ký kết hợp tác giữa Thái Hà Books và Fonos

Một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất khi triển khai sách số đó chính là vấn đề bản quyền. Thái Hà Books có hướng xử lý những khó khăn này như thế nào?

Như tôi đã chia sẻ ở trên thì tình trạng sách lậu không những ở sách giấy, sách in. Khi internet và công nghệ phát triển thì các hình thức của sách lậu lại càng đa dạng và khó kiểm soát hơn bao giờ hết. Vì vậy khi xem xét tham gia sự hợp tác này, khi quyết định xuất bản sách nói, chúng tôi phải chọn những đối tác có nền tảng công nghệ tốt để hạn chế tối đa việc ăn cắp. Thái Hà Books, đơn vị cam kết 100% sách có bản quyền từ ngày thành lập cách đây gần 15 năm tìm mọi cách có đối tác an toàn nhất, đáng tin nhất để  “chọn mặt gửi vàng”.

Cũng xin thưa thật luôn rằng các hình thức và số lượng sách điện tử không bản quyền vẫn còn quá nhiều. Với sức của các cá nhân hay tổ chức như Thái Hà Books và Fonos thì chưa thể xóa triệt để trong ngày 1 ngày 2 được. Cần có sự tham gia đồng bộ của các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan luật pháp và các các đơn vị thông tấn, báo chí, truyền thông.

Phát triển sách số cũng là một cách để đa dạng sản phẩm cho sự lựa chọn của độc giả. Trong định hướng phát triển của mình, Thái Hà Books sẽ kết hợp sách giấy và sách số như thế nào để có thể tương hỗ, thúc đẩy nhau cùng phát triển?

Ở Thái Hà Books, chúng tôi bàn nhau nhiều năm nay và liên tục nói rằng sách thế hệ 0.0 khắc trên thẻ tre và da lừa; thế hệ 1.0 thì viết trên giấy; thế hệ 2.0 thì in trên giấy; thế hệ thì 3.0 in trên màn hình còn đến thế hệ 4.0, các giá trị tri thức, nội dung được thể hiện ở dạng âm thanh – hình ảnh. Sách nói dĩ nhiên và chắc chắn thuộc thế hệ 4.0.

Việt Nam hiện nay đang có sự tương đồng với thị trường audiobook quốc tế nói chung và thị trường Mỹ nói riêng về cơ cấu người nghe. Đó là, những khách hàng trẻ có việc làm và có học thức. Đây cũng là tệp khách hàng khá tương đồng với đối tượng bạn đọc hiện nay của Thái Hà Books. Vì vậy, việc kết hợp giữa hai bên đang có rất nhiều thuận lợi. Chúng tôi đã thảo luận cùng nhau đưa ra rất nhiều ý tưởng để thúc đẩy sự hợp tác giữa hai bên như: Cùng phối hợp truyền thông cho mỗi đầu sách hay các sự kiện về sách và văn hoá đọc, tổ chức ra mắt sách, phối hợp trong việc phát hành sách điện tử trên kênh của Thái Hà Books, sử dụng sản phẩm của nhau để làm sản phẩm bổ trợ và tăng giá trị cho sản phẩm và quan trọng nhất đó là chúng tôi có thể cung cấp và phục vụ được theo những ưu cầu của độc giả.

Cũng xin chia sẻ rằng trong mấy năm gần đây Thái Hà Books đang nghiên cứu nhạc nền, tiếng động, hình ảnh rồi video đính kèm. Chúng tôi đang nghiên cứu và tìm mọi cách ứng dụng IoT, Big Data, Cloud và nhất là trí tuệ nhân tạo (AI) vào xuất bản và hoạt động của mình.

Tương lai của sách nói

Từ gần 10 năm nay Thái Hà Books rất quan tâm đến công nghệ và đa dạng hoá các loại hình xuất bản. Chúng tôi là đơn vị xuất bản đi đầu trong chuyển đổi số trong cả 3 lĩnh vực: xuất bản số, kinh doanh số và quản trị số. Chúng tôi thấy rất rõ tương lai tốt đẹp của sách điện tử. Trong các cuộc họp gần đây, lãnh đạo công ty rất tin tưởng ở sách nói. TS Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch HĐQT Thái Hà Books còn luôn khẳng định, tại Việt Nam audiobook sẽ phát triển mạnh hơn ebook. Ebook vẫn bắt mọi người phải đọc còn sách nói, chỉ việc nghe mà có thể nghe mọi lúc, mọi nơi, trong cả 4 tư thế đi đứng nằm ngồi. Sách nói rất hợp với người Việt Nam.

Thái Hà Books chúng tôi đang tính đến phương án phát hành những cuốn sách có bản sách nói trước cả sách giấy. Sau khi độc giả nghe sách nói thấy hay và muốn đọc, có thể mua sách giấy sau.

 Tuyết Minh