Sách bỏ túi: Xu hướng mới "thời bận rộn"

CAND.COM - Thời gian vừa qua, những cuốn sách nhỏ gọn dạng “sách bỏ túi” lần lượt xuất hiện. Liệu đây có trở thành một xu hướng mới của ngành xuất bản Việt Nam để kéo người đọc “thời bận rộn” gần lại hơn với sách?

Người Việt Nam có điều kiện ra nước ngoài, khi trở về nước đều trầm trồ ao ước: Giá dân mình như dân chúng nước ngoài, đọc sách ở bất cứ đâu, nhà ga, sân bay, bến chờ xe buýt, ghế đá công viên… thì chắc hẳn, giới xuất bản sẽ phát triển. Thay vì cắm tai phone và lắc lư theo nhạc, một ai đó rút từ trong túi ra một cuốn sách, chăm chú say sưa đọc, đó chắc chắn là một hình ảnh vô cùng đẹp. Chứ thực trạng hiện tại, một năm trung bình người Việt Nam đọc 3 cuốn sách, trong đó chiếm hơn 2 cuốn là sách giáo khoa (như nghiên cứu của TS Nguyễn Mạnh Hùng – Giám đốc Công ty Sách Thái Hà) thì quả là đáng… báo động.

Nhiều người cho rằng, sự tiện dụng cũng là một yếu tố quyết định để độc giả tìm đến với sách. Và đó là một trong những lý do để thời gian gần đây, loại sách bỏ túi xuất hiện khá “ồ ạt”. Có thể kể đến bộ sách bỏ túi “Nơi trú ẩn”, “Bách khoa tri thức phổ thông” (bách khoa bỏ túi), bộ “Văn học cổ điển” gồm 25 cuốn (Đông A Books); “20 điều cần làm trước khi rời ghế nhà trường”, “50 điều trường học không dạy bạn”, “Những điều trường Harvard thật sự dạy bạn”, “Những điều trường Havard không dạy bạn”, “Những điều trường Havard vẫn không dạy bạn”, “Những kẻ xuất chúng” (Alpha Books). Hoặc gần đây, Công ty Sách Phương Nam tung ra tủ sách bỏ túi với gần 10 tựa sách: “Sài Gòn tản văn”, “Huế tản văn”, “Hà Nội tản văn”. Trong đó, đặc biệt là ấn phẩm “Sài Gòn tản văn” với ba tựa sách bắt mắt, không chỉ có chữ mà còn nhiều hình ảnh minh họa sinh động: “Hẻm phố thông ra thế giới”, “Ngon vì nhớ” và “Sài Gòn sau màn bụi”. Những cuốn này ngay khi mới xuất bản đã được bạn đọc ưa thích vì hình thức đẹp, trang nhã, nội dung cô đọng nhưng hàm lượng thông tin mới mẻ, thú vị. Sách rất tiện dụng, có thể đọc ở mọi lúc, mọi nơi. Hơn thế có thể là sản phẩm quà tặng độc đáo, sang trọng, trí tuệ. Theo đại diện của Phương Nam Books, 3 tập sách này in đợt đầu với số lượng rất khá là 3.000 cuốn, chỉ sau vài tuần đã phải tái bản. Đó cũng là một tín hiệu rất đáng mừng, một “hiện tượng” nho nhỏ của xuất bản Việt Nam.

Rõ ràng, việc “sách bỏ túi” hướng tới các đối tượng như nhân viên văn phòng, khách du lịch, người không có thời gian, người có nhu cầu mua sách với giá “mềm”, trẻ em không mang vác nổi sách nặng… đó là một sự lựa chọn thông minh cho thời buổi công nghiệp hóa, nhằm đa dạng hóa hình thức sản phẩm sách trên thị trường, đồng thời chú ý nhiều hơn đến nhu cầu của người đọc.

Trên thế giới, sách bỏ túi ra đời cách đây nửa thế kỷ với 3 tựa sách đầu tiên là “Koenigsmark” của Pierre Benoit, “Chìa khóa vương quốc” của Archibald Joseph Cronin, “Bay đêm” của Antoine de Saint – Exupéry được phát hành ngày 9-2-1952 bởi Nhà xuất bản “Sách bỏ túi”, thuộc “Nhà sách tổng hợp Pháp”, một chi nhánh của “Tập đoàn Xuất bản Hachette” đã làm thay đổi thói quen đọc sách của con người.

Còn ở Việt Nam, không phải tới bây giờ sách bỏ túi mới xuất hiện. Trước đây, một số đơn vị xuất bản cũng đã đưa ra thị trường những ấn phẩm nhỏ gọn, hướng tới học sinh – sinh viên, như tủ sách “Tác phẩm văn học Việt Nam chọn lọc” (NXB Hội Nhà văn), “Thi ca thế giới chọn lọc”, “Thi ca Việt Nam chọn lọc” (NXB Đồng Nai), hay các cuốn “Dế Mèn phiêu lưu ký”, “Thư tình trong ngăn cặp”, “99 bài thơ tình hay nhất”, “Góc sân và khoảng trời”,… hoặc các cuốn danh ngôn theo từng chủ đề. Tuy vậy, các nhà xuất bản không gắn logo “sách bỏ túi” lên ấn phẩm mà thôi.

Ngày nay, sự “tiện ích” là điều được người tiêu dùng quan tâm. Tuy nhiên, liệu sách bỏ túi có trở thành xu hướng mới của ngành xuất bản Việt Nam trong thời gian tới? Bà Lê Trần Thảo Vy – đại diện của Phương Nam Books – dè dặt: “Điều này còn tùy định hướng kinh doanh của từng đơn vị làm sách và cũng tùy theo thể loại đề tài sách. Công ty Sách Phương Nam đến nay vẫn không chủ đích xây dựng lịch định kỳ cho việc xuất bản dòng sách bỏ túi mà khi thẩm định nội dung bản thảo nếu thấy phù hợp cho dòng sách bỏ túi thì Phương Nam Books đưa vào kế hoạch xuất bản”.

Thị trường sách Việt Nam trước nay vẫn phổ biến in khổ 13×19, 14×20, 16x24cm để tận dụng được khổ giấy có giá thành rẻ. Tuy nhiên, thói quen và thế hệ độc giả đã thay đổi, những người làm xuất bản cũng cần thay đổi để tiếp cận khách hàng.

Theo nhận định của đại diện truyền thông Công ty Sách Đông A – bà Lê Thị Hoài An – thì “sách bỏ túi, cùng với sách điện tử vẫn được xem là ”tương lai” của ngành xuất bản”. Bên cạnh những thành công ban đầu, bên cạnh những tiện ích mà ai cũng có thể nhìn thấy ngay được thì vẫn còn đó rất nhiều lý do khiến loại sách này khó đi sâu rộng vào lòng người đọc.

“Để sách bỏ túi trở thành xu hướng của thị trường xuất bản Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn. Thứ nhất là thói quen của người đọc (thích những cuốn sách to, đẹp). Thứ hai, giá cả của sách tại Việt Nam đã thấp so với thế giới, nên dù là sách bỏ túi thì giá cả vẫn khó có thể giảm mạnh so với sách bình thường. Do đó, với mức giá không chênh nhiều, người đọc vẫn lựa chọn sách khổ bình thường” – bà An bổ sung.

Bên cạnh đó, nhiều khi sách bỏ túi lại là sự “rút gọn” của những sách nguyên bản khác, nội dung không còn được nguyên vẹn như ban đầu. Đó cũng là một trở ngại để nhiều người không thích dòng sách này. Mặt khác, các sách có khổ nhỏ thường khó trưng bày trên các kệ quầy sách. “Với thị trường xuất bản trong nước, hằng năm có gần 30 ngàn tựa sách mới, thì có vẻ như các nhà phát hành vẫn chuộng những tựa sách có khổ sách phổ thông dễ trưng bày trên các quầy kệ, và điều quan trọng hơn dễ bảo quản, không lo bị mất mát thất thoát” – đại diện Phương Nam Book tiết lộ.

Hơn nữa, không phải bất cứ thể loại sách nào cũng có thể in vào dạng “bỏ túi”. Với ngành công nghiệp xuất bản thế giới dạng “pocketbook” không hề xa lạ gì, nhất là dòng sách văn học. Tuy nhiên, ở Việt Nam, đa phần các đơn vị làm sách vẫn “nghe ngóng” nhu cầu của độc giả là chính, thấy sách nào phù hợp thì in, không thì vẫn in những khổ bình thường.

Theo: Hương Giang