Kuala Lumpur – Thủ đô sách thế giới (World Book Capital) 2020 – bài 4

ThaiHaBooks - Những ngày này ở thủ đô Kuala Lumpur tràn ngập niềm vui. Những người bạn tôi tại đây ai cũng vui và câu chuyện luôn bắt đầu bằng niềm hãnh diện và cái để họ muốn khoe với tôi. Kuala Lumpur chính thức được phê duyệt là Thủ đô sách thế giới của 2 năm nữa, 2020.

Như vậy, căn cứ vào đề nghị của hội đồng cố vấn, Kuala Lumpur, Thủ đô của Malaysia đã chính thức trở thành World Book Capital năm 2020. Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay vừa mới công bố. Chính tôi cũng quá vui và muốn nhảy cẫng lên chúc mừng các đồng nghiệp Malaysia khi mới tức thì nhận tin này hôm qua, ngày 21 tháng 9 năm 2018.

Kuala Lumpur được lựa chọn bởi sự tập trung lớn và đặc biệt của thành phố cho giáo dục, cho phát triển một xã hội dựa trên nền tảng tri thức và bởi sự tiếp cận đến văn hóa đọc một cách rất phổ biến cho toàn thể người dân trong thành phố. Thật tuyệt vời!

Tôi nhớ năm 2013, khi đến Bangkok, thấy khắp nơi chăng các biển báo và áp phích về thủ đô sách Thế giới. Bangkok là thành phố đầu tiên của ASEAN được công nhận là World Book Capital. Lúc đó tôi đã nghĩ, thành phố tiếp theo cảu ASEAN là thành phố nào. Và liệu bao giờ đến lượt Hà Nội hay 1 địa danh nào đó của Việt Nam quê hương tôi.

Năm 2015 khi làm diễn giả của Hội nghị Bản quyền Toàn cầu tại Frankfurt, tôi đã gặp các bạn Malaysia. Khi đó đã nghe các bạn nhen nhóm bàn về Kuala Lumpur sẽ ứng cử. Nhưng khi đó tôi còn khá mơ hồ và chưa tìm hiểu kỹ.

Nhưng từ 2016 tôi thấy khí thế của các đồng nghiệp Malaysia rất mạnh. Tôi gặp lãnh đạo Hội Xuất bản Malayisa rồi lãnh đạo thành phố sách Kota Buku. Tất cả thấy rất rõ nhịp độ khẩn trương cho công tác chuẩn bị. Đó là anh Arief Hakim Sari. Đó là anh Shake Faisal.  Đó là anh Ishak Hamzah. Đó là anh Hasri Hassan. Nhiều lắm. Những người bạn tôi đang hết mình và đầy khí thế. Đó là rất nhiều các anh các chị khác. Ai cũng tâm huyết và quyết tâm. Hình như tất cả đều chung một tấm lòng cho Thủ đô của họ. Quyết tâm cao độ.

Năm 2017 thì công tác chuẩn bị đã rất khẩn trương rồi. Khắp nơi thấy chăng khẩu hiệu  “KL Baca – caring through reading“. Họ nhấn mạnh rất rõ rằng quan tâm đến văn hóa đọc của Kuala Lumpur. Ho tuyên bố rất rõ rằng họ tập trung vào các chủ đề chính và rất cụ thể. Đó là đọc sách trên mọi nền tảng (reading in all its forms),  Phát triển hạ tầng công nghiệp xuất bản (development of the book industry infrastructure), Quan tâm đặc biệt đến việc tiếp cận sách số (inclusiveness and digital accessibility), Đầu tư cho trẻ em thông qua văn hóa đọc (empowerment of children through reading). Tôi đọc đi đọc lại nhiều lần. Tôi nhận được rất nhiều thông tin và rất thường xuyên từ các đồng nghiệp Malaysia. Thật tuyệt vời!

Trong các hoạt động của Kuala Lumpur, tôi thích thú với dự án xây dưng thành phố sách – book city (the Kota Buku Complex). Chúng tôi thường xuyên được mời đến đây. Chúng tôi được dẫn đi tham quan. Chúng tôi được tặng mũ, áo, hộp đựng bưu thiếp và nhiều quà lưu niệm quảng bá và giới thiệu. Tôi luôn được các bạn chỉ sang khu đất bên cạnh và nói rằng sắp xây tòa nhà mới. Thế đấy.

Rồi tôi mê mẩn với chiến dịch khuyến đọc và hướng dẫn người dân đọc sách (reading campaign for train commuters), nâng cao dịch vụ kỹ thuật số (enhancing of digital services), tạo mọi điều kiện để người dân tiếp cận đến thư viện quốc gia đối với người khuyết tật (accessibility by the National Library of Malaysia for the disabled). Tôi cám ơn chính phủ Malaysia đã có chương trình dịch vụ kỹ thuật số mới đối với thư viện dành riêng cho 12 thư viện nghèo của Thủ đô KL (new digital services for libraries in 12 libraries in poor housing areas of Kuala Lumpur).

Hình như quyết tâm để KL thành thủ đô sách thấm đẫm từ lãnh đạo thành phố đến từng bạn đọc. Họ rất tập trung cho văn hóa đọc. Tôi vẫn nhớ thuộc lòng câu này được treo khắp nơi: “A city that reads is a city that cares”. Thế đấy.

Sự tiếp cận đến sách khá dễ ở khắp nơi trong thành phố. Họ muốn kết nối với 1 dự án khác, thành phố thiên nhiên eco-city và làm các cửa hàng sách và thư viện mở giữa thiên nhiên, gắn liền với sông nước (the River of Life with open-air bookshops and libraries) khi mở ra các tuyền giao thông thủy.. Hay thật.

Tôi mê mẩn và và đã về trình bày với anh Nguyễn Đức Chung, chủ tịch Hà Nội và muốn Hà Nội chuẩn bị để 2022 Thủ đô Việt Nam có thể nối bước Malaysia và Thái Lan. May thay Chủ tịch TP Hà Nội rất hứng thú và ủng hộ ý tưởng này của tôi.

Rồi, Hội nghị thường niên Hiệp hội Xuất bản ASEAN 1-2 tháng 5 năm 2018 được tổ chức tại Kuala Lumpur theo đề xuất và lời mời của Kuala Lunpur và Hội Xuất bản Malaysia. Nội dung chính của phiên họp toàn thể này là ký tuyên bố chung ASEAN ủng hộ KL thành thủ  đô sách thế giới 2020. Rất đoàn kết. Rất tuyệt vời!

Và thế là từ ngày 23 tháng 4 năm 2020, đúng ngày Sách và Bản quyền Thế giới, Thủ đô KL nhận danh hiệu Thủ đô sách Thế giới trong vòng 1 năm. Đến 22 tháng 4 năm 2021.

Như chúng ta đã biết, các thành phố được UNESCO công nhận là Thủ đô sách thế giới (World Book Capital) phải cam kết thúc đẩy văn hóa đọc và xuất bản tại thành phố của mình. Họ phải tổ chức hàng loạt các sự kiện về sách và văn hóa đọc trong suốt cả năm. Thành phố thật sự thành THỦ ĐÔ SÁCH THẾ GIỚI, làm tấm gương cho cả thế giới, trong 12 tháng. Thật tuyệt vời, đúng không ạ.

Tôi cũng xin nhắc với với bạn đọc rằng KL là thành phố thứ 20 được có vinh dự này. Trước đó, là thành phố Sharjah (2019), Athens (2018).

Và cùng nhớ lại các thành phố khác trong lịch sử nhé. Madrid (2001), Alexandria (2002), New Delhi (2003), Anvers (2004), Montreal (2005), Turin (2006), Bogota (2007), Amsterdam(2008), Beirut (2009), Ljubljana (2010), Buenos Aires (2011), Erevan (2012), Bangkok (2013), Port Harcourt (2014), Incheon (2015), Wroclaw (2016).

Tôi ngồi và nhớ về Thủ đô Hà Nội. Khi cí mặt tại Hà Nội, có lẽ việc đầu tiên sẽ là liên lạc với anh Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch TP HN và anh Hoàng Trung Hải, Bí thư HN để đề xuất và báo cáo chi tiết với lãnh đạo thành phố. Tôi mong và thật sự muốn Hà Nội có thể là Thủ đô sách thế giới năm 2022. Tôi tin rằng những ai yêu quý sách, muốn phát triển văn hóa đọc, muốn truyền bá tri thức trên khắp cả nước Việt Nam chắc chắn sẽ ủng hộ. Nhất là người dân và bạn đọc Thủ đô Hà Nội.

Chúng ta có rất nhiều việc phải làm lắm. Một bộ hồ sơ đầy đủ và bài bản, phải được chuẩn bị công phu và gửi đến ủy ban tư vấn bao gồm các thành viên của Hiệp hội Xuất bản Thế giới (International Publisher’s Association (PA), Hiệp hội thư viện quốc tế (International Federation of Library Associations IFLA) và UNESCO. Thời gian cho chuẩn bị chỉ còn có chưa đầy 2 năm nữa!

May thay, tôi vừa nhận được nhắn tin, qua WhatsApp, của lãnh đạo hội xuất bản Malaysia nguyên văn như sau “Dr Hung, if Hanoi plan to bid for WBC, MABOPA would help you”. Tạm dịch là nếu Hà Nội có kế hoạch đấu thầu để trở thành Thủ đô sách thế giới, Hội xuất bản Malaysia sẵn sàng giúp đỡ.

Tôi đang rất vui và muốn về ngay Hà Nội. Hà Nội ơi, tôi nhớ Hà Nội, tôi mến yêu người. Các cộng sự của tôi ở Việt Nam ơi, chung tâm ngay thôi nào.

Hành trình khuyến đọc Reading Promotion Hà Nội – Manila – Jakarta – Kuala Lumpur – Singapore – TP HCM – Bangkok – Hà Nội – Frankfurt – Geneve – Paris

TS Nguyễn Mạnh Hùng – Người sáng lập kiêm Chủ tịch Công ty sách Thái Hà, Ủy viên ban Hợp tác Quốc tế và Bản quyền, Hội Xuất bản Việt Nam

————–

Bài tiếp theo: Văn hóa đọc Singapore và nghĩ về văn hóa đọc Việt Nam – bài 5