Trực giác mạnh quan trọng hơn một xét nghiệm yếu

[ThaiHaBooks] Trong y học luôn tồn tại một nghịch lý về việc đưa ra các chuẩn đoán chính xác và những gì các bác sĩ nhạy bén nhất sẽ làm đó là CÂN NHẮC CÁC BẰNG CHỨNG và SUY LUẬN, thay vì phụ thuộc vào công nghệ tân tiến để đưa ra kết luận.

Có một câu chuyện như sau về minh chứng cho điều được gọi là “Tri thức tiên nghiệm”: Giả sử bạn đến hội chợ và thấy một người đang tung đồng xu. Lần đầu tiên đồng xu lật mặt ngửa, lần thứ 2 cũng là mặt ngửa. Rồi lần thứ 3, thứ 4… cứ như vậy, 12 lần lạt mặt ngửa liên tiếp. Hỏi xác suất để tung lần tiếp theo ra mặt ngửa là bao nhiêu?.

Hầu hết các bạn học sinh từng được học về xác suất thống kê đều sẽ nhất trí trả lời rằng xác suất là 50%. Nhưng cả kể cả đứa trẻ con cũng biết câu trả lời chính xác là “Đồng xu này đã bị làm giả”.

Trong trường hợp này, thống kê thuần túy không thể đưa ra câu trả lời nhưng phán đoán theo kinh nghiệm lại có thể.

Thực tế “Tri thức tiên nghiệm” chính là nói đến trực giác, là yếu tố không thể thiếu trong việc đưa ra chuẩn đoán cho bệnh nhân. Yếu tố này được các nhà y học truyền thống vận dụng rất tốt trong khi y học hiện đại đang dần lãng quên hoặc quá phụ thuộc vào công nghệ mà bỏ qua yếu tố đó.

Trong y học hay trong bất kỳ một lĩnh vực nào kết quả xét nghiệm không hẳn đúng 100%, đều có hiện tượng dương tính giả và âm tính giả. Vì vậy nếu bệnh nhân không có những tri thức tiên nghiệm nào về những nguy cơ của họ, thì tỷ lệ dương tính giả và âm tính giả có thể làm sai lệch kết quả chuẩn đoán.

“Một kết quả xét nghiệm chỉ có thể hiểu đúng khi ta đồng thời cân nhắc các khả năng trước đó”.